Gemeenteraadsverkiezingen: wat moet ik weten?

Moet ik gaan stemmen?

Vlaanderen: nee

Woon je in Vlaanderen? Nee, dan moet je niet verplicht gaan stemmen voor de gemeenteraad.

Zie ook: Wie mag stemmen?

Brussel: ja

Woon je in Brussel? Ja, dan moet je naar het stemhokje gaan voor de gemeenteraad. Meer info over de verkiezingen in Brussel

Ga je niet stemmen? Bijvoorbeeld doordat je op reis bent? Dan kan je iemand voor jou laten stemmen, met een volmacht.

Ga je niet naar het stemhokje en geef je ook geen volmacht? Dan kan je in Brussel een boete krijgen tussen 40 en 80 euro.

Wat doet de gemeenteraad?

De gemeenteraad beslist over heel wat dingen. Zoals:

• Waaraan geld wordt uitgegeven
• Hoe vrije tijd, toerisme, administratie en nog veel meer worden georganiseerd

Meer info over wat de gemeente voor jongeren doet

Op wie kan ik stemmen?

Dat hangt af van waar je woont.

• In sommige gemeenten kan je stemmen op dezelfde partijen als die in de Vlaamse en federale regering.
• In andere gemeenten kiezen de lokale afdelingen van de grote partijen een andere naam of zijn er nog andere partijen.

Check hier welke partijen er in jouw gemeente meedoen en wat zij voor jongeren willen doen

Je kan stemmen op de volledige lijst van een partij of op één of meerdere personen op een lijst.

Wat gebeurt er na de verkiezingen?

Hoe meer stemmen een partij heeft, hoe meer zetels die in de gemeenteraad krijgt. Gemeenteraadsleden worden rechtstreeks verkozen. Dat betekent dat zetels worden ingevuld door de kandidaten met het meeste naamstemmen.

Het 'College van de burgemeester en schepenen' is de regering van de gemeenteraad. Zij worden niet rechtstreeks verkozen. Het College wordt samengesteld door één of meerdere partijen die (samen) meer dan de helft van de zetels in de gemeenteraad hebben.

Meestal moeten partijen dus samenwerken om samen meer dan de helft te halen (51% of meer). En vaak zijn er meerdere opties, bijvoorbeeld:

• Partij A heeft 35% van de stemmen
• Partij B heeft 25%
• Partij C heeft 20%

Partij A kan hier kiezen of ze samenwerken met B of C.

Partijen moeten dus overeenkomen met wie ze samen willen en kunnen werken.

De partij met het meeste stemmen mag eerst proberen om die meerderheid te vormen. Dat doen ze door te praten met andere partijen. Ze krijgen daarvoor 2 weken. Lukt dat niet? Dan mag de tweede grootste partij het proberen.

Is er beslist welke partijen samen het ‘College’ mogen kiezen? Dan weten we ook wie de burgemeester wordt. Dat is automatisch de persoon met het meeste stemmen binnen de partij met de meeste zetels uit die meerderheid.

Op 13 oktober 2024 gingen lokale verkiezingen door. De nieuwe gemeenteraad start in december 2024.

Hoe maak ik een keuze?

Er is geen één manier om een keuze te maken. Maar er zijn wel een aantal dingen die kunnen helpen.

Denk goed na over wat jij zelf belangrijk vindt. Waar lig je wakker van? Wat zijn dingen die je vaak gebruikt en zeker niet weg mogen? Wat is belangrijk voor de mensen om je heen?

Vanaf je een antwoord hebt op die vragen, kun je jouw antwoorden gaan vergelijken met wat politieke partijen zeggen.

Zie ook: Hoe beslis ik op wie ik wil stemmen?