"Neen, je bent niet een beetje autistisch. ASS is geen grap." | Lorena (24)

“Ik heb autisme, maar ik zou het niet willen veranderen”, schrijft Lorena Torres Gonzalez (24). “Ik ben mezelf, zonder autisme zou ik dat niet zijn. Maar het zou makkelijker zijn als er wat meer begrip is.”

Ik hoor het in de les, met vrienden of als een snelle zin op straat. "Ja, ik ben een beetje autistisch." Waar de mensen op straat het over hebben, dat zal ik nooit weten. Maar bij de anderen heb ik wat meer context. Meestal wordt iemands gewoonte om alles netjes op zijn plaats te zetten bedoeld. Of het niet aandachtig zijn. Of een rare gewoonte die ze hebben. “Een beetje autistisch”, klinkt het dan. En telkens is dat een steek door mijn hart.

Misschien zijn die mensen echt autistisch en was dat hun manier om het duidelijk te maken. Ik heb er zelf ook vaak aan gedacht om het op een dergelijke manier duidelijk te maken. In plaats daarvan klem ik mijn lippen op elkaar om een discussie te vermijden, want een discussie zal er komen. Elke keer weer. Het verloopt een beetje zoals dit:

• "Ben je echt autistisch?" Ja, dat ben ik.
• "Hoe weet je dat zo zeker?" Ik vermoed het al sinds ik voor de eerste keer over autisme heb gehoord. Hoe meer ik erover weet, hoe meer ik mezelf erin vind. Ik loop al een paar jaar met een officiële diagnose rond. Als ik dat laatste er niet aan toevoeg, geloven mensen mij niet.
• "Maar jij bent zo normaal!" Dat komt ervan als al je negatieve autistische trekjes op een of andere manier afgestraft worden en je ze dus zelf begint te verbergen. Dat komt ervan als iedereen alleen maar ziet wat ze willen zien. (Zeg ik nooit letterlijk, lijkt me een beetje cru.)
• "Wel, wat is er dan zo autistisch aan jou?" Ik heb een hele lijst aan eigenschappen die stevig in het spectrum staan of op het randje wiebelen. Maar vaak als iemand me dit vraagt, klap ik dicht. Omdat de woorden uit mijn mond weigeren te komen. Kijk, ben je nu tevreden? Ben ik nu autistisch genoeg voor je?
• "Ik heb hetzelfde probleem, maar dat betekent niet dat ik autistisch ben." Of: "Pff, ik ben zelf ook een beetje autistisch." Scepticisme gemengd met onwetendheid.

Er wordt gezegd dat iedereen wel autistische trekjes heeft en ik geloof dat ook. Er is een hele lijst van persoonlijke eigenschappen die aan autisme wordt toegeschreven. Autisme wordt als diagnose gegeven als iemand aan meerdere van die eigenschappen beantwoordt op een manier dat ze het leven hinderen. En het steekt als het gewoon als grap wordt bedoeld.

Tegenstellingen

“Autisme, dat is toch dat alles op jouw manier moet gebeuren." Of: "Autisten zijn rare mensen die superslim zijn in één gebied."

Autisme is in een klas zitten waar de kinderen voelen dat je anders bent, in hun woorden raar, terwijl je zelf niet snapt waarom niemand met je wil spelen.

Autisme is rust vinden in de hobby's die je leuk vindt. En afwijzing of desinteresse ontvangen als je er met iemand over wil praten, omdat 'je er te veel over praat'.

Autisme is handen flappen, wiegen, klikken, neuriën, woorden herhalen die in je hoofd blijven zitten en rare blikken in ruil daarvoor terugkrijgen.

Autisme is overgevoelig zijn of niet gevoelig genoeg zijn. Het zijn stiltes en lawaai. Concentratie en afleiding.

Autisme is een resem van tegenstellingen in één persoon. Autisme is zelf geïrriteerd raken als je weer iets 'raar' doet.

Afwijzing

Het lijken te veel problemen om het nog waard te zijn, maar ik zou het niet willen veranderen. Ik ben mezelf. Zonder autisme zou ik dat niet zijn. Ik zal zo blijven voortleven op mijn eigen manier.

Het zou alleen gemakkelijker zijn als er meer begrip is. Als mensen minder afwijzend zouden doen. Want telkens ik dat zinnetje hoor – “ik ben een beetje autistisch” – hoor ik afwijzing.

Misschien moet je je dan verdiepen in het onderwerp. Uitzoeken of je het werkelijk bent. Je ontdekt dan misschien iets over jezelf of je leert gewoon meer over het autismespectrum. Ik zie alvast geen nadelen.

^{TEKST en FOTO: Lorena Torres Gonzalez}